Văn hóa làm việc ở Nhật Bản: 5 điểm khác biệt quan trọng bạn nên biết
Trong những năm gần đây, Nhật Bản đã dần mở cửa cho lao động nước ngoài nhằm đáp ứng khoảng trống lực lượng lao động do dân số già hóa, mang đến cơ hội việc làm thú vị cho hơn 300.000 lao động. Nổi tiếng từ lâu với thời gian làm việc dài, tính phân cấp sâu sắc và nhấn mạnh vào sự hài hòa, có thể nói rằng văn hóa làm việc ở Nhật Bản rất khác so với phương Tây. Đọc để tìm hiểu một vài khía cạnh đặc biệt trong văn hóa làm việc của Nhật Bản nhé.
Uống rượu sau khi làm việc
Một hình thức xã giao không thể thiếu trong các công ty truyền thống của Nhật Bản là uống rượu với đồng nghiệp sau giờ làm việc, hay còn gọi là nomikai. Những buổi tiệc uống đêm khuya với sếp đôi khi có thể kéo dài hàng giờ đồng hồ. Nomikai như một sự kiện để tạo cơ hội cho những nhân viên đang tìm cách leo lên nấc thang của công ty. Tuy nhiên, gần đây, ngày càng có nhiều phản ứng dữ dội từ những người thuộc thế hệ lao động trẻ về nomikai.
Giờ làm việc dài
Nhật Bản có một số giờ làm việc dài nhất thế giới. Trên thực tế, giờ làm việc của họ là một vấn đề quan trọng đến mức ‘karoshi’ – một từ có nghĩa là “chết do làm việc quá sức” – là nguyên nhân tử vong được pháp luật công nhận. Khái niệm về sức chịu đựng thụ động và tính kiên trì tích cực, còn được gọi là gaman và ganbaru, rất được coi trọng trong văn hóa Nhật Bản và thể hiện rõ ràng ở nơi làm việc. Theo một cuộc khảo sát từ Bộ Y tế, Lao động và Phúc lợi, gần một phần tư các công ty Nhật Bản có nhân viên làm việc toàn thời gian ghi hơn 80 giờ làm thêm trong một tháng, 12% số nhân viên cán móc 100 giờ. Những giờ làm thêm này thường không được trả lương
Hệ thống thâm niên
Xã hội Nhật Bản rất coi trọng mối quan hệ thứ bậc giữa cấp trên và cấp dưới. Được gọi là hệ thống nenkou-joretsu, nguyên tắc này đã thấm nhuần văn hóa doanh nghiệp của Nhật Bản, tôn trọng và coi trọng thâm niên. Tầm quan trọng của thứ bậc bắt nguồn từ Nho giáo, nó nhấn mạnh các mối quan hệ xã hội dựa trên vị trí của mỗi cá nhân trong xã hội. Trong nhiều năm, các công ty Nhật Bản cũng duy trì hệ thống lương bổng và thăng tiến dựa trên thâm niên. Điều này có nghĩa là tất cả nhân viên mới sẽ được cấp một mức lương cơ bản tiêu chuẩn và được tăng lương hoặc thăng chức dựa trên số năm làm việc của họ thay vì thành tích. Thực tiễn này không khuyến khích nhân viên thay đổi công việc vì những nhân viên rời đi để gia nhập một công ty khác có khả năng sẽ phải bắt đầu lại với mức lương thấp hơn. Tuy nhiên, trong những năm gần đây, các công ty Nhật Bản đã dần chuyển đổi từ hệ thống thâm niên sang hệ thống dựa trên thành tích được công nhận trên toàn cầu.
Hòa hợp nhóm
Có lẽ đây là một trong những giá trị quan trọng nhất của văn hóa làm việc Nhật Bản, hòa hợp nhóm (和) ưu tiên nhu cầu chung hơn là lợi ích hay quan điểm cá nhân. Thay vì đưa ra quyết định dựa trên tính chủ quan cá nhân, các công ty Nhật Bản có xu hướng thực hiện h tiếp cận tổng thể, nhấn mạnh sự đồng thuận của nhóm để duy trì sự hợp tác hài hòa trong nội bộ.
Làm việc với không gian mở
Nhật Bản chú trọng đến sự hài hòa giữa các nhân viên và không gian văn phòng làm việc, nơi thường có các bàn làm việc được sắp xếp theo nhóm. Thay vì có các phòng riêng lẻ, cấu trúc mở của văn phòng, hay obeya-seido là tìm cách phá vỡ rào cản giữa các nhân viên nghiệp để tạo điều kiện giao tiếp và gắn kết tại nơi làm việc. Trong nhiều năm, hút thuốc cũng đóng một vai trò quan trọng trong văn hóa làm việc của Nhật Bản, có nhiều công ty thiết lập các khu vực hút thuốc dành riêng cho nhân viên, mặc dù ngày càng nhiều công ty bắt đầu áp dụng chính sách cấm hút thuốc.